2010-2011

Sivil Toplumun Kürt Sorununun Çözüm Sürecine Etkin Katılımı İçin Kapasite Geliştirme

Ağustos 2009 tarihinde hükümetin ilan ettiği "demokratik açılım" sürecini takiben, Türkiye'de geçmişle hesaplaşma konusunda kaynak oluşturmak, dünya deneyimlerinden yola çıkarak Türkiye'nin "Geçiş Dönemi Adaleti" konusunda sivil toplum örgütleri arasında dil birliği oluşturmak hedefleriyle çalışmalara başlandı. Çıkış noktalarından birisi, barış tesisi ve uzlaşma sürecine sivil toplumun aktif katılımı için kapasite boşluklarının tespitinin ve bu yönde kurumlar arası eşgüdüm ve ortak çalışmanın teşvik edilmesinin gerekliliğiydi. Bir başka önemli nokta ise sivil aktörlerin dünyada "Geçiş Dönemi Adaleti" adı altında toplanan geçmişle yüzleşmenin araç ve teknikleri konusundaki bilgilerinin artırılmasının elzem olduğuydu. Bu doğrultuda çeşitli çalışmalar yürütüldü.

STK'larla Derinlemesine Görüşmeler
2010'da sivil toplum kuruluşlarının Kürt meselesinin toplumsal boyutuna ilişkin ne gibi çalışmalar yaptığını tespit etmek üzere Diyarbakır ve İstanbul'da toplam 28 kuruluşla derinlemesine görüşmeler yapıldı ve görüşmelerin bir raporu yayımlandı.

Toplantı ve Atölye: Hakikat, Adalet, Hafıza: Deneyimler, Tanıklıklar, Arayışlar
4-5 Aralık 2010

Konuşmacılar Gaston Chillier (Arjantin Hukuki ve Sosyal Çalışmalar Merkezi), Louis Bickford (New York Üniversitesi), Vesna Terselic (Documenta, Hırvatistan)
Katılımcılar Sivil toplum kuruluşları, aktivistler, akademisyenler ve medya temsilcileri

"Hakikat Komisyonları İçin Sivil Toplum" Toplantısı
23-24 Temmuz 2011

Göç-DER, Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu, Hakikat, Adalet ve Hafıza Çalışmaları Merkezi (HAH), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Yakay-Der ve TOHAV ile ortaklaşa düzenlenen toplantıya 26 örgütten 54 kişi katıldı.

Arjantin Çalışma Ziyareti
11-15 Nisan 2011

Geçmişle yüzleşmeye ilişkin girişimleri yerinde görmek üzere Arjantin'e bir çalışma ziyareti gerçekleştiren proje ekibi, Center for Social and Legal Studies (CELS), Plaza de Mayo Anneleri, Adli Antropoloji Ekibi, Memoria Abierta, Olimpo Garajı, ESMA Yasadışı Gözaltı Merkezi ve Devlet Terörü Anıtı'nı inceledi. Ziyaret raporu Hakikat, Adalet ve Hafıza Çalışmaları websitesinde yayınlandı.

"Hakikat Komisyonları: Dünya Deneyimleri ve Türkiye" Toplantısı
15-16 Ekim 2011

Toplantıyla dünyanın farklı yerlerindeki hakikat komisyonu deneyimlerinin paylaşılması ve Türkiye'deki hakikat arayışı üzerine bir tartışma yürütmek hedeflendi. ABD, Güney Afrika, Peru, Sırbistan ve Türkiye'den uzmanların sunumlar gerçekleştirdiği toplantıya sivil toplum temsilcileri, milletvekilleri, aktivistler, akademisyenler, gazeteciler ve sanatçılar katıldı.

Tüm bu çalışmalar gerçekleştirilirken nihai hedef geçmişle yüzleşme alanında çalışacak yeni bir merkez kurmaktı. Kasım 2011'de Hakikat Adalet Hafıza Merkezi (HAH) dernek olarak kuruldu ve faaliyetlerine Anadolu Kültür'den farklı bir yapı olarak devam ediyor.

Hakikat, Adalet ve Hafıza Merkezi yukarıda aktarılan faaliyetlerde tespit edilen ihtiyaçlar doğrultusunda, insan hakları ihlallerinin evrensel standartlarda belgelenmesini, emsal olabilecek davaların takibi ve davalar konusunda kamuoyu oluşturulmasını, ağır insan hakları ihlalleri hakkındaki hakikatlerin toplumun geniş kesimlerine anlatılmasını ve mağduriyetlerin tanınması ve onarılmasını destekleyerek toplumsal barışa ve demokrasiye katkı sağlamak hedefleriyle kuruldu.

Dünyada benzer süreçlerden geçen çatışma sonrası toplumların deneyimlerini aktarmak ve Kürt sorununun toplumsal boyutlarıyla ilgili çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarını derlemek amacıyla kurulan www.hakikatadalethafiza.org sitesi, bugün yukarıda aktarılan istişare çalışmalarının sonucunda kurulmuş olan Hakikat, Adalet ve Hafıza Merkezi'nin websitesi olarak faaliyet göstermektedir.