6. Bölüm
Mahkeme salonlarında neler oluyor?
Adalet Atlası’nın altıncı bölümünde hukukçu Ceren Akçabay, siyaset bilimci Serdar Tekin ve avukat Tora Pekin ile siyasi iktidar ve hukuk ilişkisini konuşuyoruz. Ernst Fraenkel’in İkili Devlet teorisinden yola çıkarak Nazi dönemindeki yargı pratiği ile Türkiye’de bugün uygulanan hukuk arasındaki örtüşmeleri ve farkları ele alıyoruz.
Oyuncu Tansu Biçer’in, Sebastian Haffner’in Nazi hukukuna birinci elden tanıklığını aktardığı “Bir Alman’ın Hikâyesi”nden bir alıntıyı seslendirdiği bölümde yanıtını aradığımız sorular şöyle:
Adil olana kim karar veriyor? Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca’nın çağrısını yaptığı ‘özgün hukuk’ ne demek? Şekli adalet ile maddi adalet arasındaki fark ne? İkili Devlet teorisi Nazi hukukunda neleri tespit etti? Bu teori bugünün Türkiye’sini anlamak için elverişli mi? Güncel siyasi davalar nasıl örüntüler içeriyor? Yargıçlar bu denklemin neresinde duruyor? Mahkemede savunma yapmanın anlamı ne?
Oyuncu Tansu Biçer’in, Sebastian Haffner’in Nazi hukukuna birinci elden tanıklığını aktardığı “Bir Alman’ın Hikâyesi”nden bir alıntıyı seslendirdiği bölümde yanıtını aradığımız sorular şöyle:
Adil olana kim karar veriyor? Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca’nın çağrısını yaptığı ‘özgün hukuk’ ne demek? Şekli adalet ile maddi adalet arasındaki fark ne? İkili Devlet teorisi Nazi hukukunda neleri tespit etti? Bu teori bugünün Türkiye’sini anlamak için elverişli mi? Güncel siyasi davalar nasıl örüntüler içeriyor? Yargıçlar bu denklemin neresinde duruyor? Mahkemede savunma yapmanın anlamı ne?
Konuklar hakkında
Fehmiye Ceren Akçabay, lisans eğitimini Ankara Hukuk’ta tamamlandıktan sonra, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi alanında Ankara Üniversitesinde yüksek lisans ve Marmara Üniversitesinde doktora derecesi aldı. Barış bildirisi imzacısı olduğu için Şubat 2017’de KHK ile ihraç edilinceye kadar Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde on yılı aşkın süre çalıştı. İhraç edildiğinde yardımcı doçentti. Toplumsal Değişme ve Hukuk İlişkisi Çerçevesinde Zorunlu Eğitim başlıklı bir kitabı, çok sayıda kitap bölümü ve makalesi bulunan Akçabay’ın araştırma alanları; toplumsal değişim ve hukuk, toplumsal cinsiyet ve hukuk, feminist hukuk yaklaşımı, eleştirel hukuk çalışmaları, hukuk ve meşruluk ve yargı bağımsızlığıdır.
Siyaset kuramı doktorasını Toronto Üniversitesi’nde tamamlayan Serdar Tekin, kamuoyunda “Barış Bildirisi” olarak da bilinen “Bu suça ortak olmayacağız!” başlıklı bildiriyi imzaladığı için, öğretim üyesi olarak çalıştığı Ege Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 6 Ocak 2017’de KHK ile ihraç edildi. Founding Acts: Constitutional Origins in a Democratic Age adlı kitabı 2016’da, TİHV Akademi bünyesinde hazırladığı Üniversitenin Olağanüstü Hâli: Akademik Ortamın Tahribatı Üzerine Bir İnceleme başlıklı çalışma ise 2019’da yayımlandı. Halen Toplum ve Bilim dergisinin yayın kurulunda yer alan Tekin, Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nda araştırmacı olarak çalışıyor.
İstanbul’da avukatlık yapan Tora Pekin, Kasım Akbaş ile birlikte Express Dergisi'ne ve birdirbir.com’a yazıyor.
Okuma Önerileri
Berke Özenç, Hukuk Devleti: Kökenleri ve Küreselleşme Çağında İşlevi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
Berke Özenç, “Türkiye’de Anayasal Düzenin Dönüşümü”, Ayrıntı Dergi, sayı 35, 2020.
Canan Coşkun, Burası Mahkeme - Yeni Türkiye’de Yargı Rejimi, İletişim Yayınları, 2019.
Ceren Akçabay, “Karanlığa Aralanan Bir Kapı: Weimar Cumhuriyeti Yargısı”, Düşmanı Yargılamak içinde, (der.) Ozan Değer, İstanbul: Zoe Kitap, 2020.
Colin Storer, Weimar Cumhuriyeti’nin Kısa Tarihi, (çev.) Sedef Özge, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Ernst Fraenkel, İkili Devlet: Diktatörlük Teorisine Bir Katkı, (çev.) Tanıl Bora, İstanbul: İletişim Yayınları, 2020.
Hannah Arendt, Totalitarizmin Kaynakları 3 / Totalitarizm, (çev.) İsmail Serin, İletişim Yayınları, 2014.
Orhan Gazi Ertekin, Yargı ve İktidar Oyunları, Tekin Yayınevi, 2016.
Orhan Gazi Ertekin ve diğerleri, Türkiye’de Yargı Yoktur: Yargıçların Kaleminden Yargının Ahvali, Tekin Yayınevi, 2014.
Kolektif, Düşmanı Yargılamak, (der.) Ozan Değer, Zoe Kitap, 2020.
Serdar Tekin, “İkili Devletin Güncelliği Üzerine Notlar”, Ayrıntı Dergi, sayı 35 (2020). Erişim: https://www.academia.edu/43921326/İkili_Devletin_Güncelliği_Üzerine_Notlar.
Timothy Snyder, Tiranlık Üzerine – Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders, (çev.) Zeynep Enez, Olvido Yayınları, 2017.
Zygmunt Bauman, Modernite ve Holocaust, (çev.) Süha Sertabiboğlu, Alfa Yayıncılık, 2016.
Çevrimiçi Yayınlar
Kemal Gözler, “1982 Anayasası Hala Yürürlükte Mi? Anayasasızlaştırma Üzerine Bir Deneme”, 2016.
Kemal Gözler, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi Anayasa Mahkemesi'ne Karşı.
Levent Köker, “Başkancı Rejim: Popülist Yarışmacı Otoriterlik mi, Diktatörlük mü?”, Birikim, sayı 377, 2020.
Serdar Tekin, “Diktatörlük Kuramına Bir Katkı: Ernst Fraenkel ve İkili Devlet”, Birikim, sayı 354, 2018.
Raporlar
Mithat Sancar & Eylem Ümit, Adalet Biraz Es Geçiliyor, TESEV Yayınları, 2009.
Edebiyat
Hans Fallada, Herkes Tek Başına Ölür, (çev.) Ahmet Arpad, Everest Yayınları, 2011.
Sebastian Haffner, Bir Alman’ın Hikayesi – Hatırladıklarım (1914-1933), (çev.) Hulki Demirel, İletişim Yayınları, 2018.
Stefan Zweig, Dünün Dünyası, (çev.) Yonca Kocadağ, Ren Kitap, 2020.
İzleme Önerileri
Dong Jing shen pan (Tokyo Davası), 2006, yön. Qunshu Gao, 111’
Judgment at Nuremberg (Nüremberg Duruşması), 1961, yön. Stanley Kramer, 179’
RBG, 2018, yön. Julie Cohen, Betsy West, 98’
Sophie Scholl: Die letzten Tage (Sophie Scholl: Son Günler), 2005, yön. Marc Rothemund, 120’
Fehmiye Ceren Akçabay, lisans eğitimini Ankara Hukuk’ta tamamlandıktan sonra, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi alanında Ankara Üniversitesinde yüksek lisans ve Marmara Üniversitesinde doktora derecesi aldı. Barış bildirisi imzacısı olduğu için Şubat 2017’de KHK ile ihraç edilinceye kadar Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde on yılı aşkın süre çalıştı. İhraç edildiğinde yardımcı doçentti. Toplumsal Değişme ve Hukuk İlişkisi Çerçevesinde Zorunlu Eğitim başlıklı bir kitabı, çok sayıda kitap bölümü ve makalesi bulunan Akçabay’ın araştırma alanları; toplumsal değişim ve hukuk, toplumsal cinsiyet ve hukuk, feminist hukuk yaklaşımı, eleştirel hukuk çalışmaları, hukuk ve meşruluk ve yargı bağımsızlığıdır.
Siyaset kuramı doktorasını Toronto Üniversitesi’nde tamamlayan Serdar Tekin, kamuoyunda “Barış Bildirisi” olarak da bilinen “Bu suça ortak olmayacağız!” başlıklı bildiriyi imzaladığı için, öğretim üyesi olarak çalıştığı Ege Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 6 Ocak 2017’de KHK ile ihraç edildi. Founding Acts: Constitutional Origins in a Democratic Age adlı kitabı 2016’da, TİHV Akademi bünyesinde hazırladığı Üniversitenin Olağanüstü Hâli: Akademik Ortamın Tahribatı Üzerine Bir İnceleme başlıklı çalışma ise 2019’da yayımlandı. Halen Toplum ve Bilim dergisinin yayın kurulunda yer alan Tekin, Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nda araştırmacı olarak çalışıyor.
İstanbul’da avukatlık yapan Tora Pekin, Kasım Akbaş ile birlikte Express Dergisi'ne ve birdirbir.com’a yazıyor.
Okuma Önerileri
Berke Özenç, Hukuk Devleti: Kökenleri ve Küreselleşme Çağında İşlevi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2014.
Berke Özenç, “Türkiye’de Anayasal Düzenin Dönüşümü”, Ayrıntı Dergi, sayı 35, 2020.
Canan Coşkun, Burası Mahkeme - Yeni Türkiye’de Yargı Rejimi, İletişim Yayınları, 2019.
Ceren Akçabay, “Karanlığa Aralanan Bir Kapı: Weimar Cumhuriyeti Yargısı”, Düşmanı Yargılamak içinde, (der.) Ozan Değer, İstanbul: Zoe Kitap, 2020.
Colin Storer, Weimar Cumhuriyeti’nin Kısa Tarihi, (çev.) Sedef Özge, İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
Ernst Fraenkel, İkili Devlet: Diktatörlük Teorisine Bir Katkı, (çev.) Tanıl Bora, İstanbul: İletişim Yayınları, 2020.
Hannah Arendt, Totalitarizmin Kaynakları 3 / Totalitarizm, (çev.) İsmail Serin, İletişim Yayınları, 2014.
Orhan Gazi Ertekin, Yargı ve İktidar Oyunları, Tekin Yayınevi, 2016.
Orhan Gazi Ertekin ve diğerleri, Türkiye’de Yargı Yoktur: Yargıçların Kaleminden Yargının Ahvali, Tekin Yayınevi, 2014.
Kolektif, Düşmanı Yargılamak, (der.) Ozan Değer, Zoe Kitap, 2020.
Serdar Tekin, “İkili Devletin Güncelliği Üzerine Notlar”, Ayrıntı Dergi, sayı 35 (2020). Erişim: https://www.academia.edu/43921326/İkili_Devletin_Güncelliği_Üzerine_Notlar.
Timothy Snyder, Tiranlık Üzerine – Yirminci Yüzyıldan Yirmi Ders, (çev.) Zeynep Enez, Olvido Yayınları, 2017.
Zygmunt Bauman, Modernite ve Holocaust, (çev.) Süha Sertabiboğlu, Alfa Yayıncılık, 2016.
Çevrimiçi Yayınlar
Kemal Gözler, “1982 Anayasası Hala Yürürlükte Mi? Anayasasızlaştırma Üzerine Bir Deneme”, 2016.
Kemal Gözler, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi Anayasa Mahkemesi'ne Karşı.
Levent Köker, “Başkancı Rejim: Popülist Yarışmacı Otoriterlik mi, Diktatörlük mü?”, Birikim, sayı 377, 2020.
Serdar Tekin, “Diktatörlük Kuramına Bir Katkı: Ernst Fraenkel ve İkili Devlet”, Birikim, sayı 354, 2018.
Raporlar
Mithat Sancar & Eylem Ümit, Adalet Biraz Es Geçiliyor, TESEV Yayınları, 2009.
Edebiyat
Hans Fallada, Herkes Tek Başına Ölür, (çev.) Ahmet Arpad, Everest Yayınları, 2011.
Sebastian Haffner, Bir Alman’ın Hikayesi – Hatırladıklarım (1914-1933), (çev.) Hulki Demirel, İletişim Yayınları, 2018.
Stefan Zweig, Dünün Dünyası, (çev.) Yonca Kocadağ, Ren Kitap, 2020.
İzleme Önerileri
Dong Jing shen pan (Tokyo Davası), 2006, yön. Qunshu Gao, 111’
Judgment at Nuremberg (Nüremberg Duruşması), 1961, yön. Stanley Kramer, 179’
RBG, 2018, yön. Julie Cohen, Betsy West, 98’
Sophie Scholl: Die letzten Tage (Sophie Scholl: Son Günler), 2005, yön. Marc Rothemund, 120’