Adalet Atlası’nın 14. bölümünde bilimkurgu yazarı felsefeci Ayşe Acar, elektronik ve haberleşme mühendisi Neslihan Serap Şengör ve hukukçu Barış Erman ile yapay zekânın bugününü ve yarınını adalet eksenli konuşuyoruz. Yapay vicdanlı askerlerden dijital hâkimlerin mahkemelerdeki rolüne uzanan bölümde, yapay zekânın ceza algımızı ve gelecekteki adalet uygulamalarımızı nasıl dönüştüreceğini irdeliyoruz. 

Konuklarla birlikte bölümde yanıtını aradığımız sorular şöyle: 

Yapay zekâ nasıl öğreniyor, veriler nereden geliyor? Yapay zekânın bilinci var mı? Öğrenen makineler hangi aşamada hukuken özne statüsü edinebilir? Dijital hâkimler bugün mahkeme salonlarında neler yapıyor? Yapay vicdan ne demek? Devletler, polisiye süreçlerde yapay zekâyı nasıl kullanıyor? Şeffaflık, kodlamada neden önemli? Yapay zekâ alanındaki gelişmeler, yakın gelecekte ceza algısını ve pratiğini nasıl etkileyecek? 

Konuklar hakkında

Neslihan Serap Şengör, 1980 yılında eğitimine başladığı İstanbul Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği bölümünde şimdilerde devre ve sistem teorisi ve yapay sinir ağları ile ilgili dersler vermektedir. Beynin bilişsel süreçlerdeki rolünü anlamaya yönelik matematiksel ve hesaplamalı sinirbilim alanında çalışmalarını sürdürmektedir.

Bilimkurgu yazarı olan Ayşe Acar, arka planda Yapay Zeka, Teknolojik Tekillik ve Simülasyon konularını işleyen Bay Binet, Yeşil Adam ve Bayan Nima (Yüzyıl Serisi) romanlarının yazarıdır. Kant Felsefesi üzerinden yürütülen Yapay Zeka çalışmalarını konu edindiği yüksek lisans tezini Bilgi Üniversitesi Felsefe ve Sosyal Düşünceler bölümünde tamamlayan Acar’ın Bay Binet romanı Mr. Binet adıyla İngiltere’de de yayınlanmıştır.

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Barış Erman, aynı üniversitede Kamu Hukuku alanında yüksek lisans ve doktora derecelerini tamamlamıştır. 2007-2009 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde, 2009-2012 yılları arasında Bilgi Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak görev alan Erman, 2012’den günümüze Yeditepe Üniversitesi’nde yardımcı doçent olarak dersler vermektedir. Ceza hukuku, ceza muhakemesi hukuku ve karşılaştırmalı ceza hukuku alanında dersler veren Erman, yapay zeka ve ceza hukuku alanında konuşmalar vermektedir.

Okuma Önerileri

Ayşe Acar, Yüzyıl 1 - Bay Binet, Siyah Kitap, 2017.

Ayşe Acar, Yüzyıl 2 - Yeşil Adam, Siyah Kitap, 2018.

Ayşe Acar, Yüzyıl 3 - Bayan Nima, Siyah Kitap, 2019.

Cem Say, “50 Soruda Yapay Zeka”, Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 2018.

Ian McEwan, “Benim Gibi Makineler”, (çev.) Benim Gibi Makineler, Yapı Kredi Yayınları, 2019.

Isaac Asimov, Ben Robot, (çev.) Ekin Odabaş, İthaki Yayınları, 2016.

Max Tegmark, Yaşam 3.0: Yapay Zekâ Çağında İnsan Olmak, (çev.) Ekin Can Göksoy, Pegasus Yayınları, 2019.

Nick Bostrom, Süper Zeka, (çev.) Ferit Burak Aydar, Koç Üniversitesi Yayınları, 2019.

Nils J. Nilsson, “Yapay Zeka- Geçmişi ve Geleceği”, Boğaziçi Üniveristesi Yayınları, 2011.

Ray Kurzweil, İnsanlık 2.0, (çev.) Mine Şengel, Alfa Yayınları, 2019.

Roger Penrose, Kralın Yeni Aklı: Bilgisayar, Zeka ve Fizik Yasaları, (çev.) Tekin Dereli, Koç Üniversitesi Yayınları, 2017.

Ronald C. Arkin, Governing Lethal Behavior in Autonomous Robots, Routledge, 2009.

Terrence J. Sejnowski, “The unreasonable effectiveness of deep learning in artificial intelligence”, Proceedings of the National Academy of Sciences, 2020.

İzleme Önerileri

2001: A Space Odyssey (2001: Bir Uzay Macerası), 1968, yön. Stanley Kubrick, 149’

Azınlık Raporu (Minority Report), 2002, yön. Steven Spielberg, 145’

Bicentennial Man, 1999, yön. Chris Columbus, 132’

Blade Runner, 1982, yön. Ridley Scott, 117’

Gekijouban Psycho-Pass, 2015, yön. Naoyoshi Shiotani & Katsuyuki Motohiro, 113’

Metropolis, 1927, yön. Fritz Lang, 153’

Black Mirror, 2011- , yar. Charlie Brooker, dizi.

Years and Years, 2019, yar. Russell T. Davies, dizi.